مطالعات قرآنی
محمد حسین اخوان طبسی؛ امیرحسین حسین زاده ایوری
چکیده
اسراف، مفهومی مهم در نظام اقتصادی و اخلاقی قرآن کریم است. لغتشناسان مسلمان اسراف را عمدتا به زیادهروی (ضد میانهروی) معنا کردهاند؛ این درحالی است که برخی کاربردهای اسراف، با این معنا قابل توضیح نیست. نگارندگان برای کشف مؤلفههای معنایی اسراف در قرآن، از روش ریشهشناسی بهره برهاند. پرسش اصلی این پژوهش آن است که مولفههای معنایی ...
بیشتر
اسراف، مفهومی مهم در نظام اقتصادی و اخلاقی قرآن کریم است. لغتشناسان مسلمان اسراف را عمدتا به زیادهروی (ضد میانهروی) معنا کردهاند؛ این درحالی است که برخی کاربردهای اسراف، با این معنا قابل توضیح نیست. نگارندگان برای کشف مؤلفههای معنایی اسراف در قرآن، از روش ریشهشناسی بهره برهاند. پرسش اصلی این پژوهش آن است که مولفههای معنایی اسراف براساس روش ریشهشناسی، چیستند؟ از دستاوردهای این پژوهش آن است که ماده سرف بکار رفته در قرآن کریم حاصل ترکیب دو ریشه باستانی مختلف است: اول ماده باستانی «شرب» که معنای خوردن ونوشیدن میدهد و در طی تحولات زبانی در عربی بهصورت سرف درآمده و معنای خوردن ومصرف کردن را بهخود گرفته است؛ دوم ماده باستانی «سرف» که معنای گرما و آتش زدن میدهد و در طی تحولات زبانی درعربی بهصورت سرف درآمده و معنای حرص وولع و هیجانزدگی بخود گرفته است. از ترکیب معنای این دو ماده در عربی قرآنی دومولفهی مهم معنایی «خوردن/مصرف کردن» و «حرص، ولع و هیجانزدگی» در ماده قرآنی سرف وجود دارد که بادرنظر گرفتن این مولفهها میتوان کاربردهای این ماده در قرآن کریم را درک نمود.